Een reis langs de spoorlijn Belgrado-Sarajevo (EPO)
paperback, 43 kwaliteitsfoto’s in kleur / Formaat: 17 x 21 cm / Aantal pagina’s: 320 / Verkoopprijs: 24,50 euro
Bestelbaar bij alle boekhandels, online winkels en via de webshop van de uitgeverij (gratis verzending binnen België)
In december 2009 vertrok voor het eerst in achttien jaar een directe trein van Belgrado naar Sarajevo, van de huidige Servische naar de Bosnische hoofdstad. In 1991 was die verbinding stilgevallen. Het multinationale Joegoslavië van president Tito viel uiteen, vier jaar lang woedde een oorlog tussen Serviërs, Kroaten en moslims. Het leidde tot etnische zuiveringen, tienduizenden doden, miljoenen vluchtelingen – in het hart van Europa. Na de oorlog werd het spoor tussen beide steden vrij vlug hersteld, maar voor een heropening van de verbinding was het nog te vroeg. Nu, jaren later, is de trein terug. Is het een teken van verzoening?
Korneel De Rynck trekt naar het voormalige Joegoslavië, vijftien jaar na het einde van de oorlog, en reist langs de spoorlijn, langs plaatsen die herinneren aan dood en vernieling. Hij kijkt wat er toen is gebeurd en wat er sindsdien is veranderd. Leven de mensen weer samen? Zijn de factoren die tot oorlog hebben geleid verdwenen?
De auteur praat met mensen in de trein en in de dorpen en steden bij de spoorlijn. Hij ontmoet de voormalige Kroatische president Stjepan Mesic, de kleindochter van Tito, de oud-adviseur van Milosevic, familie van Gavrilo Princip die in Sarajevo de Eerste Wereldoorlog op gang schoot. Hij spreekt met politici, journalisten, ngo’s, ex-soldaten, religieuze leiders. Maar ook met Zoran die een kerk bouwde omdat hij de oorlog overleefde, met de jonge Bosnische vluchteling Mladenko, de voetballende imam van Doboj, de verkoper van Mladic-kalenders en de directrices van een gesegregeerd kinderdagverblijf in Vukovar.
Een boek over een trein, over sporen van verzoening, blijvende vijanden en hernieuwde vriendschappen.
Met 43 prachtige kleurfoto’s van topfotograaf Frederik Buyckx, winnaar van verschillende prijzen.
Met de steun van het Fonds Pascal Decroos voor Bijzondere Journalistiek en het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten.
Winnaar Groene Waterman-publieksprijs 2012
Longlist VPRO Bob den Uyl Prijs 2012
In de pers
De Standaard, 4 november 2011 (****)
‘De tuin van Tito is een boeiend en revelerend reisverhaal vol pakkende en oprechte getuigenissen van nog steeds ontheemde vluchtelingen, van een ex-medewerker van Slobodan Milosevic, van directrices van gesegregeerde kindercrèches en zelfs van de kleindochter van Tito. (…) Korneel De Rynck is vooral eerlijk. Hij vindt het juiste evenwicht tussen persoonlijke bedenkingen en reisimpressies enerzijds en historische feiten en inzichten anderzijds. Uit de veelheid van de verhalen die hij optekent, komt bovendien geen simplistisch beeld naar voren. Er is hoop en er is angst, bevolkingsgroepen schipperen tussen vergeten en vergeven, mensen twijfelen tussen nostalgie naar Tito en geloof in een gezamenlijke toekomst binnen de EU. De beelden van Frederik Buyckx zijn sprekende aanvullingen op de tekst. (…) De tuin van Tito slaagt erin om het complexe verleden en de complexen van het heden in ex-Joegoslavië genuanceerd voor het licht te brengen, en er een al bij al optimistische boodschap uit te puren. De ver-van-mijn-bedshow van de Balkan komt zo een eind dichter bij huis, en dat is nodig, zeker nu meer landen van ex-Joegoslavië aan de deur van de EU staan.’ (door Peter Jacobs)
De Standaard, 23 mei 2014
In de Standaard der Letteren stond op 23 mei een recensie van Peter Vermeersch’ boek ‘Ex. Over een land dat zoek is’, over zijn reis door het vroegere Joegoslavië. Er werden ook vijf andere boeken vermeld die je moet lezen om ex-Joegoslavië te begrijpen, waaronder ‘De tuin van Tito’.
De Standaard Weekblad, 24 augustus 2013
Beeldverhaal met foto’s van Frederik Buyckx uit ‘De tuin van Tito’
De Morgen, 4 januari 2012
‘Korneel De Rynck en fotograaf Frederik Buyckx maken reisboek over de erfenis van vijf jaar oorlog – ‘Zo’n 140.000 mensen stierven tijdens de Joegoslavische oorlogen tussen 1991 en 1995. Maar hoe verging het de overlevenden? In ‘De tuin van Tito’ laat Korneel De Rynck vooral gewone burgers aan het woord. Hij werd vergezeld door fotograaf Frederik Buyckx, die originele beelden maakte. (…) Het mooie aan ‘De tuin van Tito’ is dat De Rynck zonder enige betweterigheid zijn observaties aanreikt.’ (door Catherine Vuylsteke)
Lees het artikel:
jpg / PDF pag. 1 jpg / PDF pag. 2
Radio 1, Interne Keuken, 8 oktober 2011
Op 8 oktober was ik één van de vier gasten in Interne Keuken, op Radio 1. Sven Speybrouck: ‘Een heel goed boek. Als het geen flauwe woordspeling was, zouden we zeggen: het leest als een trein. Interessant, zeer goed geschreven en bij momenten erg geestig.’ Beluister de uitzending
Cobra/VRT Cultuur, 18 oktober 2011
‘Korneel De Rynck zit negen uur op die trein, en schrijft er een boek van 300 bladzijden over. Hij stapt dan ook geregeld uit om de oude steden en de nieuwe landen te verkennen, om met ontelbaar veel mensen te spreken en om gelijk de geschiedenis te vertellen. Hij doet dat met veel inlevingsvermogen en vooral veel nieuwsgierigheid. Vijftien jaar geleden werd de ene na de andere analyse gepubliceerd, over de oorzaken, het verloop en de mogelijke gevolgen van de oorlog. Daarna werd het relatief stil, tenzij er weer eens een oorlogsmisdadiger werd gevat en Kroatië of Servië weer een stapje dichter bij de EU zetten. Het is daarom heel verfrissend om te lezen over situaties en meningen in 2011. Het verhaal wordt nog sterker door de schitterende foto’s van Frederik Buyckx. Ik vind het tijd voor een tv-reeks. Na “Back in the USSR”, “Back in Yugoslavia”?’ (door Kristien Bonneure) Lees de volledige bespreking
Trouw (NL), 19 november 2011
Voorstelling van het boek in de boekenbijlage, in de rubriek ‘Vandaar dit boek’, door Nicole Lucas. Lees het artikel
Metro, 5 december 2011 (****)
‘Mede door een persoonlijk perspectief weet De Rynck je op een zeer meeslepende en natuurlijke manier mee te nemen door de recente, en ook minder recente geschiedenis van de Balkan. Zonder ooit schools te worden, legt hij de historische verbanden bloot. De foto’s van zijn compagnon de route Frederik Buyckx geven het boek extra cachet.’ Lees het artikel
Klara, Babel, 8 december 2011
Op 8 december was ik te gast in het programma ‘Babel’ op Klara.
Kurt Van Eeghem: ‘Een prachtig boek!’
MO*, 26 januari 2012
‘De Rynck heeft talent. Punt. Hij is een geboren verteller, beschikt over een vlotte pen en stelt de juiste vragen. (…) Aan de hand van talrijke petits histoires loodst hij de lezer met humor en feitenkennis doorheen de erfenis van Tito’s Joegoslavië, waar littekens uit het verleden wedijveren met vriendschap en verzoening. Straffe non-fictie.’ (Kristof Clerix) Lees de recensie op de site van MO
De Wereld Morgen, 30 oktober 2011
‘In ‘De tuin van Tito’ komen zaken aan bod die wij via de media niet altijd te horen krijgen. Het is een diepgaand reisverslag dat leest als een Joegoslavische sneltrein. Vele meningen komen in dit verhaal aan bod. Met het nodige respect voor de mensen. Na alle onheilspellende berichten over deze regio, brengt dit boek een aangenamere boodschap: er schijnt licht aan het einde van de (trein)tunnel.’ Lees de volledige bespreking
Cutting Edge, 12 december 2011 (***)
(…) ‘Het begon met een korte oorlog in Slovenië. Kort nadien volgde er ook in Kroatië en Bosnië een bloedige oorlog. Het trauma van deze strijd is vandaag nog te voelen. De Rynck laat dit knap zien aan de hand van gesprekken met verschillende mensen. Zo spreekt hij met een voormalige Kroatische president, Tito’s kleindochter, een imam en een treinconducteur. (…) ‘De tuin van Tito’ geeft de situaties in de verschillende landen goed weer. Het boek is boeiend geschreven en de mooie foto’s van Frederik Buyckx bieden absoluut een meerwaarde.’ Lees de volledige bespreking
Kif Kif, 26 januari 2012
‘De geschiedenis die De Rynck vertelt in ‘De Tuin van Tito’ is niet de mooiste: het uiteenvallen van Joegoslavië, gevolgd door de opkomst van het nationalisme, of in dit geval, de ‘grijze massa’. Maar ook een grijze massa kan kleuren. En het zijn die kleuren waar De Rynck naar op zoek gaat op zijn treinreis van Belgrado naar Sarajevo, terwijl aan het raam de geschiedenis van het voormalige Joegoslavië passeert.’ (Floris Cavyn) Lees de volledige bespreking
Apache, 13 december 2011
‘Korneel De Rynck schreef een beklijvende literaire reportage over zijn reis door het hart van wijlen Joegolsavië.’
Vier dagen lang (van 13 tot en met 16 december 2011) zette Apache ‘De tuin van Tito’ in de kijker, met iedere dag een uittreksel uit het boek.
Tijdschrift Donau
‘De tuin van Tito vormt een makkelijke instap voor iedereen die geïnteresseerd is in de recente geschiedenis van voormalig Joegoslavië. Het boek leest als een trein en nodigt de lezers uit om door deze interessante regio te reizen. Ik hoop dat we nog snel meer van de Rynck gaan horen.’ (Janneke Francissen) Lees de recensie
Uitpers, februari 2012
‘ De historicus en de reiziger in De Rynck vullen elkaar goed aan en de schrijver in hem zorgt dat die twee meestal naadloos in elkaar overgaan. Dat is geen kleine verdienste. (…) Paul Theroux, Michael Ignatieff, Johan de Boose, Mon Detrez, Stefan Blommaert en Frank Westerman. .. Korneel De Rynck vertoeft in goed gezelschap. Met ‘De tuin van Tito’ bewijst hij niet te misstaan in dat rijtje.’ (Walter Lotens) Lees de recensie
Krant van West-Vlaanderen
Markenaar Korneel De Rynck schrijft ‘De tuin van Tito’ na treinreis door Servië, Kroatië en Bosnië – Op de Boekenbeurs 2011 vond je hem niet, maar zijn boek ‘De tuin van Tito’ is er daarom niet minder om. We hebben het over Markenaar Korneel De Rynck die door Servië, Kroatië en Bosnië trok, op zoek naar authentieke verhalen over de laatste oorlog binnen Europa. “De treinreis op zich duurt negen uur, maar ik heb er vijf weken over gedaan”, vertelt hij. Lees het artikel
Het Nieuwsblad (regionaal)
3 november 2011
‘Markenaar schrijft over reis door ex-Joegoslavië’ – Vijftien jaar na de oorlog reisde Korneel De Rynck (25) van Belgrado naar Sarajevo. Hij kwam in Servië, Kroatië en Bosnië. De trein vormde de rode draad. Lees het artikel online / bekijk het krantenartikel
5 januari 2012
‘De tuin van Tito’ dingt naar Groene Watermanprijs 2012 – Kortrijkzaan Korneel De Rynck is met zijn boek De tuin van Tito genomineerd voor de shortlist van de Groene Watermanprijs 2012. Bekijk het korte artikel
Het Laatste Nieuws (regionaal), 29 oktober 2011
‘Boek over reis in Servië, Kroatië en Bosnië’ – Korneel De Rynck (25) uit Marke heeft met De Tuin van Tito, een reis langs de spoorlijn Belgrado-Sarajevo, zijn eerste boek uit. Bekijk het krantenartikel
Visie, 13 januari 2012
‘Een jaar na de heropening van de rechtstreekse treinverbinding tussen Belgrado en Sarajevo stapte Korneel De Rynck op de intercity tussen die twee historische steden, sprak er met God en klein pierke, en schreef er een prachtig boek over. (…) Een verhaal in een stijl die bij momenten aan bestsellerauteur Geert Mak doet denken.’
Streekkrant, 15 december 2011
In Scoop – Voor u gelezen: ‘Is verzoening een feit?’
Nieuwsbrief Fonds Pascal Decroos
Andere commentaren
‘Een mooie, eerlijke en gevoelige beschrijving van het leven in de post-Joegoslavische landen. Het boek geeft de sfeer op de Balkan vroeger en vandaag voortreffelijk weer, met respect voor alle bevolkingsgroepen, en vooral voor de gewone mensen die het pad van de auteur hebben gekruist. Een verhaal dat leest als een trein.’ (Stefan Blommaert – Vrt-journalist)
‘De kracht van metaforen ligt in het archetypische van hun beeldspraak. Dertien jaar geleden had ik de bril van de Nederlandse taal nodig om naar mijn eigen gebombardeerde werkelijkheid te kunnen kijken. Korneel De Rynck behoeft een trein om behalve de ruimte ook de tijd te kunnen bereizen. Hij doet dat met veel respect en intellectuele eerlijkheid ten opzichte van zijn reisdoel – de reis zelf. „Zodra je instapt, zit je in een aparte afgesloten wereld met lotgenoten die je niet zelf hebt gekozen. Alles is bepaald door het moment en het toeval“ (p. 85). Dat De Ryncks blik ook wel gestuurd wordt ligt aan het traject zelf: wie door de meeste geteisterde gebieden van ex-Joegoslavië reist moet rekening houden met bepaalde verwachtingen van het brede leespubliek dat nu eenmaal moeilijk loskomt van de stereotypen gevormd in de jaren negentig. De auteur pendelt echter stijlvol tussen toevallige en weloverwogen keuzes van gesprekspartners, tussen bestaande stereotypen en een frisse, onbevangen blik, tussen een degelijke journalistieke studie en een haast lyrisch ego-document, tussen pessimisme om de haatdragende herhalingsdwang en optimisme om de onuitroeibare goedheid van individuen. Om bij zijn metafoor te blijven: het boek leest als een trein. Ik hoop dat zijn volgende literaire reis door Tito’s tuin eentje zal zijn zonder grenswachters en doodlopende sporen, een treinreis dus binnen een volledig verenigd Europa. Als ik het maar beleef om hem dan op het station van Belgrado toe te zwaaien!’ (Jelica Novakovic, docente Nederlands in Belgrado, publiciste en vertaalster; auteur van ‘Gelukkig is wie bijtijds waanzinnig wordt’, een dagboek over de bombardementen van 1999)
‘De trein van Belgrado naar Sarajevo is sinds de opsplitsing van Joegoslavië opgeheven, stations platgebombardeerd. Na 18 jaar rijdt hij weer en de jonge auteur volgt het traject door de kleine dorpen en de vergane glorie van wat niet zo lang geleden cultuurhoofdsteden waren. Hij praat met jong en oud, hij duikt in krantenarchieven en andere bronnen en maakt van zijn reportage een waardevol document dat in geschiedenisklassen van hedendaags onderwijs zou thuishoren. Zeer vlotte pen, vaak ontroerend, pittig en met de nodige journalistieke afstand tot gebeurtenissen en personen. Zeker geen saaie knabbel. Na historische beschrijvingen komt telkens die trein weer piepen met een persoonlijk verhaaltje. Met mooie kleurenfoto’s die een subtiel geheel maken van tekst en beeld.’ (De Groene Waterman)
‘Naast de vele ‘Man bijt hond’-aandoende stukjes – de auteur is heel fris & onbevangen – valt ook de belezenheid op. De Rynck’s verhaal is onderbouwd en gedreven en lijkt vooral te ontspruiten aan een grote nieuwsgierigheid. Met oog voor economie, cultuur, nationalisme en – uiteraard – geschiedenis. Bovendien knap geschreven en rijkelijk geïllustreerd. Een aanrader.’ (Gids op maatschappelijk gebied, 15 december 2011) Lees de volledige bespreking
‘Een aanrader (…). De auteur en de fotograaf gaan na hoe het leven eraan toegaat in het voormalige Joegoslavië, vijftien jaar na de oorlog. Ze botsten nu eens op troosteloze lelijkheid, dan weer op de verbluffende schoonheid. De post-Joegoslavische landen zijn landen van uitersten en niet alle conflicten zijn gesmeuld. Integendeel, de spanningen rond Kosovo laaien weer op.’ (Tertio, 16 november 2011)
‘De jeugdige historicus Korneel De Rynck (1986) reist van Belgrado naar Sarajevo over de pas vorig jaar heropende spoorlijn tussen de twee steden. Onderweg luistert hij naar de verhalen van mensen, beschrijft hij en probeert te duiden wat hij ziet. (…) Het is een eerlijke beschrijving van de huidige stand van zaken inzake haat en verzoening in de staten die eertijds Joegoslavië heetten. De bijzondere, vaak surrealistische foto’s (maar soms zijn situaties in de regio waarlijks surrealistisch) maken het boek tot een bijzondere prestatie.’ (Kerk en Leven, 14 december 2011)
‘Een meeslepend boek, het cliché ligt voor de hand: dit boek leest als een trein. (…) De auteur van dit boek is erg beslagen en brengt nuttige historische achtergronden (…) “De tuin van Tito” is een vlot boek ondanks de harde realiteit die het beschrijft. De tekst wordt aangevuld met erg mooie foto’s.’ (Geert Cool, LSP)
Artikel op de blog ‘D’Arras à Groningen’ van Vincent Doumayrou over het boek (31/08/2014). Link
Reacties van lezers
‘Dit boek combineert scherpzinnige observaties en treffende anekdotes tegen de achtergrond van een post-conflict gebied in Europa. ‘De tuin van Tito’ zou men in zekere zin vanuit historisch perspectief als een interessant naslagwerk kunnen beschouwen: een belangrijke verdienste van de auteur in dit verband is ongetwijfeld de accurate schets waarmee hij de politiek-culturele omwenteling van deze landen uit de Balkanregio in kaart brengt. Daarbij heeft hij zowel oog voor de vooroorlogse situatie als voor de huidige naoorlogse toestand. De insteek, met name de reis langsheen de herstelde treinverbinding tussen Belgrado en Sarajevo, leent zich daar uitstekend toe, is uiterst origineel en fungeert tevens als rake metafoor voor de ‘ontspoorde’ relaties tussen Serviërs, Kroaten en Moslims. Door de bevlogen vertelstijl, de ontwapenende, soms grappige en bij momenten ontroerende getuigenissen van de kleurrijke figuren die de auteur op zijn rondreis ontmoette, is het geheel – in weerwil van de ietwat beladen thematiek – gelukkig niet (te) zwaar op de hand. Integendeel, de onbevangen blik waarmee de auteur over enkele belangrijke gebeurtenissen rapporteert, de fijnmazige beschrijvingen van het hertekende landschap, afgewisseld met zorgvuldig geselecteerd fotomateriaal maakt dat de lezer wordt getrakteerd op een meeslepende reis van ruim driehonderd pagina’s lang. Tenslotte betoont de auteur zich een ware taalvirtuoos. De ongebreidelde woordenschat en onderhoudende verteltrant verheft dit boek immers tot een luisterrijk meesterwerkje.’ (Fien Gilleir)
‘De tuin van Tito’ geeft de situaties in de verschillende landen heel knap weer. Hij vindt het juiste evenwicht tussen persoonlijke bedenkingen, emoties, reisimpressies, historische feiten, politiek, en de bedenkingen van kenners en leken. Het is een boeiend geschreven werk en de mooie foto’s van Frederik Buyckx bieden absoluut een meerwaarde.’ (André Oyen / Ansiel Cinebel-blog)
Korneel De Rynck 